انواع زمان­های فعل:

انواع فعل از لحاظ زمان

نحوه ساخت

مثال

ماضی

 

کَتَبَ (نوشت) / کَتَبنَ (نوشتند)

ماضی منفی

ما + ماضی

ما کَتَبَ (نَنوشت) / ما کَتَبنَ (نَنوشتند)

مضارع

 

یَکتُبُ (می­نویسد) / تَکتُبونَ (می­نویسید)

مضارع منفی

لا + مضارع

لا یَکتُبُ (نِمی­نویسد)

نهیِ مخاطب

لا + مضارع مجزوم

لا تَکتُبْ (نَنویس) / لا تَکتُبی (نَنویس)

نهی غایب و متکلّم

لا + مضارع مجزوم

لا یَکتُبْ (نباید بنویسد) / لا أکتُبْ (نباید بنویسم)

امرِ مُخاطب

 

اُکتُبْ (بِنویس) / اُکتُبی (بِنویس) / اُکتُبوا (بنویسید)

ماضی استمراری

صیغه­های کانَ + مضارع

کانوا یَکتُبونَ (می­نوشتند) / کُنتِ تَکتُبینَ (می­نوشتی)

ماضی بعید

صیغه­های کانَ + ماضی

کانَ کَتَبَ (نوشته بود) / کانَتْ کَتَبَتْ (نوشته بود)

مُستقبل

سـَ ، سوفَ + مضارع

سَیَکتُبُ (خواهد نوشت)

مُستقبل منفی

لَنْ + مضارع

لَنْ یُشاهِدوا (هرگز مشاهده نخواهند کرد)

 

نکات:

 

  1. قَدْ + ماضی ! ماضی ساده / ماضی نقلی.

قَدْ لَجَأ ! پناه بُرد / پناه برده است.

 

  1. قَدْ + مضارع ! گاهی + مضارع.

قَدْ یَتَعَبَّدُ ! گاهی عبادت می­کند.

 

  1. لَمّا + ماضی ! هنگامی­که + ماضی.

لَمّا شاهَدْنا ! هنگامی­که دیدیم.

 

  1. لَمّا + مضارعِ مجزوم ! هنوز + ماضیِ نقلیِ منفی.

لَمّا تُقاتِلوا ! هنوز مبارزه نکرده­اید.

 

  1. لَمْ + مضارع مجزوم ! ماضی ساده منفی / ماضی نقلی منفی.

لَمْ تُؤمِنوا ! ایمان نَیاورده­اید.

 

  1. أنْ، حَتّی، کَی، لِکَی+ مضارع منصوب ! تا اینکه/تا/که/برای اینکه + مضارع التزامی.

... أنْ تُؤمِنوا ! ... که ایمان بیاورید.

 

 

  1. لـِ + مضارع منصوب ! تا اینکه + مضارع التزامی.

لِیَذهَبَ ! تا اینکه برود.

 

  1. لـِ + مضارع مجزوم ! باید + مضارع التزامی.

لِیَذهَبْ ! باید برود.

*این نوع «لـِ» فقط بر سر صیغه­های غایب (1تا6) و متکلّم (13و14) مضارع می­آید و در واقع آن­ها را امر می­کند.

 

  1. لَیتَ/لَعلَّ + مضارع ! مضارع التزامی

لَیتَهُ یَذهَبُ ! ای کاش او برود.         لَعَلَّنی أنجَحُ : شاید من موفق شوم.

 

  1. لَیتَ/لَعلَّ + ماضی ! ماضی استمراری/ ماضی بعید

لَیتنا ما اِنتَخَبنا ! ای­کاش ما انتخاب نمی­کردیم / انتخاب نکرده بودیم.